ZIEMNIAKI
Ziemniaki zawierają duże ilości witaminy C i w polskiej kuchni, przy bardzo dużym spożyciu tych warzyw, stanowią jej główne źródło w diecie, tym bardziej że dostępne są przez cały rok. Bogate są także w witaminy z grupy B, witaminę PP, K, a ze składników mineralnych zasobne są w potas, fosfor, magnez, sód, żelazo oraz wapń. Poza tym ziemniaki zawierają dużo białka roślinnego i błonnika, ułatwiającego pracę przewodu pokarmowego, szczególnie młode ziemniaczki, które zjadamy wyszorowane, ale nie obierane – ze skórką.
Nazwa ”ziemniak” odnosi się do całej rośliny, jak i do jej jadalnych, bogatych w skrobię bulw (ziemniak, kartofel, psianka, pyra), z powodu których gatunek jest uprawiany na masową skalę. W przypadku ziemniaków ma miejsce segregacja na typy kulinarne A, B, C i mieszane. Odmiany typu A lub AB to odmiany sałatkowe, które nie rozpadają się po ugotowaniu. Bulwy odmian z niewielką skłonnością do rozgotowywania się o najszerszym zastosowaniu, oznaczone są symbolem B. Odmiany mączyste (np. na puree i kluski, świetnie smakujące z dodatkiem margaryny Śniadaniowej z Masłem i oprószone mieszanką ziół), zawierające dużo skrobi to ziemniaki typu BC lub C.
KUKURYDZA
Kukurydza zawiera bardzo dużo skrobi – węglowodanów złożonych, czyli jest dobrym źródłem energetycznym w codziennej diecie. Ponadto bogata jest w witaminy z grupy B, witaminę E i A - są to witaminy rozpuszczalne w tłuszczu i wymagają jego obecności, aby mogły być wykorzystane przez organizm. Stąd połączenie ziaren kukurydzy ze zdrowym tłuszczem roślinnym naprawdę sprzyja wchłanianiu tego, co najlepsze dla naszego zdrowia. Kukurydza zasobna jest także w cenne składniki mineralne, głównie fosfor, selen, potas i magnez.
Sezon na świeżą kukurydzę trwa od lipca do października. Kukurydza w kolbach najlepiej smakuje grillowana lub ugotowana i podana np. z margaryną Śniadaniową z Masłem. Można też świeże ziarna kukurydziane dodawać do zup, dań mięsnych lub ugotować na mleku.
POMIDORY
Pomidory z botanicznego punktu widzenia to owoce, a nie warzywa. Zasobne są w potas, który pomaga dbać o sprawne bicie naszego serca. Stanowią również świetne źródło sodu, magnezu, wapnia, manganu, żelaza, miedzi, cynku, fosforu, fluoru, jodu, a także karotenu – barwnika, który może być przekształcany w organizmie w witaminę A, która wchłania się przy udziale tłuszczów. W pomidorach znajdziemy także witaminę K, B1, B2, B6, C, PP oraz kwas foliowy – najważniejszy dla kobiet planujących ciąże, kwas pantotenowy (witamina B5), biotynę oraz cenny błonnik pokarmowy.
OGÓREK
Ogórki zawierają dużo witaminy K oraz C i mikroelementy takie jak: potas, wapń, żelazo, magnez i fosfor. Działają na organizm oczyszczająco oraz alkalizująco, czyli pomagają przywrócić odczyn bardziej zasadowy w naszym ciele. Tradycyjna dieta polska ma niestety tendencję do zakwaszania naszych organizmów. Sok z ogórków bardzo bogaty w witaminę C oraz substancje bioaktywne często zalecany jest jako „lekarstwo” poprawiające cerę i zdrowie skóry. Skutecznie ją nawilża, wygładza i odżywia, stąd też zastosowanie tych warzyw jest szerokie również w kosmetyce.
CEBULA DYMKA ZE SZCZYPIORKIEM
Dymka i jej szczypior jadane są najczęściej na surowo jako dodatek do kanapek, zup, sałatek, chłodników, jajek i wielu dań mięsnych. Pod względem odżywczym bogata jest w białko, węglowodany i błonnik pokarmowy oraz szereg związków aromatycznych. Szczypiorek z cebuli dymki zasobny jest w witaminę C, kwas foliowy, karoten, a ze składników mineralnych na szczególną uwagę, pod względem ilości w składzie, zasługuje siarka. To ona częściowo warunkuje jego smak i aromat. Świeża dymka powinna być twarda, jędrna i bez przebarwień. Jeśli dostępna jest ze szczypiorem, to również powinien on być jędrny, soczysty i równomiernie zielony. Sezon na cebulę dymkę z aromatycznym zielonym szczypiorkiem trwa od kwietnia do sierpnia.
CZOSNEK
Czosnek zawiera prawdziwe bogactwo związków bioaktywnych, w tym między innymi witaminy C, A, B1, B2, B3, PP, a także fitosterol, flawonoidy. W jego składzie znajduje się też szereg substancji lotnych, zwanych czosnkowymi olejkami, w których znajdują się między innymi allicyna i allistatyna, o silnym działaniu antybakteryjnym. Warzywo to pomaga więc w walce z infekcjami i wpływa korzystnie na odporność organizmu. Jak dowodzą badania, czosnek może też być pomocny w prewencji miażdżycy. Spożywany regularnie wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi.
SZPARAGI
Ich kolor zależy od sposobu uprawy. Białe uprawia się stopniowo zasypywane, chroniąc je przed słońcem. Zielone zaś rosną w pełnym świetle. Sezon na szparagi trwa krótko - od końca kwietnia do początku lipca, głównie 2 miesiące (maj i czerwiec). Szparagi sprawdzają się jako oryginalna przystawka, zdrowy obiad, aromatyczna kolacja, można je również mrozić i marynować. Szparagi podajemy głównie z szynką, grzybami, w cieście francuskim, zapiekane pod beszamelem, jako dodatek do sałatek, ryb i mięs lub po prostu gotowane na parze i podawane z margaryną Śniadaniową z Masłem i prażoną bułką tartą. Warzywa te to bomba witamin i składników mineralnych. Stanowią bogate źródło witaminy K i kwasu foliowego. Zawierają karoten, witaminy z grupy B (głównie B2 i B6), witaminę C, a także sole potasowe, wapń, sód, magnez, fosfor, fluor i żelazo. Są pomocne przy walce z niedokrwistością (anemią).
KALAFIOR, BROKUŁY
Kalafiory i brokuły z polskich upraw zbierane są od maja do listopada, a przechować udaje się je jeszcze w grudniu. Kalafior zaliczany jest do cenniejszych warzyw z uwagi na bogaty skład chemiczny, a także walory smakowe. Zawiera m.in. mnóstwo składników mineralnych: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod oraz karoteny i szereg witamin: K, B1, B2, B6, C, kwas nikotynowy (witamina PP/B3) i pantotenowy (witamina B5). Poza tym w skład kalafiora wchodzą olejki eteryczne, nadające mu nieprzyjemny zapach podczas gotowania, ponieważ wydziela się siarka. Brokuły natomiast są bogate w witaminy: A, C, witaminy z grupy B (B1 i B2) oraz składniki mineralne: fosfor, wapń, a także magnez i żelazo.
Jeśli chodzi o możliwości przygotowania, kalafior i brokuły należą do najbardziej wszechstronnych warzyw. Można je spożywać na surowo, duszone, pieczone, jako składnik zapiekanek, zup warzywnych oraz sałatek. Doskonale smakują smażone, ugotowane w wodzie lub na parze i podane z margaryną Śniadaniową z Masłem wraz z ziołami, czy też zapiekane np. z serem lub sosem beszamelowym.
KABACZEK, CUKINIA
Kabaczek (Cukinia) – odmiana dyni zwyczajnej. W Polsce roślina jest uprawiana i znana pod obiema nazwami. Ponieważ uprawiane formy znacznie się różnią, głównie barwą, często traktowane są nawet jako odrębne gatunki. Cukinia jest warzywem bogatym w minerały takie jak potas, czy wapń oraz witaminy B1, B2, PP i C oraz karoten. Istotne jest to, że nie kumuluje metali ciężkich. Zawarte w niej związki zasadowe działają odkwaszająco i wpływają korzystnie na proces trawienia. Cukinia jest niskokaloryczna, idealnie nadaje się do podgryzania między posiłkami na surowo. Stanowi też świetny dodatek do placków, o wiele delikatniejszych od ziemniaczanych.
DYNIA
Dynia, należy do warzyw niskokalorycznych, bogatych w witaminy i składniki mineralne (C, D, B1, B2, PP, kwas foliowy). Zawiera też dużą dawkę beta-karotenu, zwłaszcza pomarańczowe odmiany, mającego działanie antyutleniające, przeciwdziałając w ten sposób nowotworom i chorobom układu krążenia. Pestki dyni obfitują natomiast w duże ilości cynku i lecytyny, a sok z dyni jest najlepszym połączeniem żelaza, miedzi, magnezu i potasu, czyli wszystkich minerałów dbających o sprawne działanie naszego układu krążenia.
Sezon na dynie trwa od września do listopada, ale w odpowiednich warunkach możemy je przechować nawet do marca. Dynia nadaje się do smażenia, pieczenia, gotowania i marynowania. Z miąższu warzywa przygotować można zupę, racuchy, farsz do naleśników, a nawet ciasto czy dżem lub stosować jako dodatek do deserów. Należy ją jednak wcześniej upiec lub ugotować, bowiem surowy miąższ pozbawiony jest smaku. Oprócz miąższu, w kuchni wykorzystuje się także pestki dyni. Dodaje się je do sałatek, ciasteczek lub chlebów dyniowych, zaś wyciśnięty z nich olej jest smacznym dodatkiem do wielu potraw. Należy jednak pamiętać, by nie używać go do smażenia – pod wpływem, wysokiej temperatury tworzy szkodliwe związki. Placki z dyni smażmy więc na oleju rzepakowym lub margarynach z niego wyprodukowanych.
RABARBAR
Rabarbar to bardzo popularne warzywo w przydomowych ogrodach i na działkach. W zależności od odmiany dostępny jest od maja do sierpnia. Nadającą się do spożycia częścią rabarbaru są wybarwione na różowo lub czerwono łodygi z zielonym soczystym miąższem. Popularny jest kompot z rabarbaru, a także konfitura rabarbarowa oraz różnego rodzaju ciasta drożdżowe lub biszkoptowe, do których wypieku warto użyć margaryny Palmy z Murzynkiem. Walory smakowe (kwaskowatość) rabarbaru wynikają przede wszystkim z zawartości kwasów organicznych (jabłkowy, szczawiowy, octowy i cytrynowy). Bogaty jest też w witaminę C, witaminy z grupy B, żelazo, magnez, fosfor i wapń.
