Raporty

Święta na słodko

Wtorek, 17 października 2023 Autor: Monika Górka, HURT & DETAL Nr 10/212. Październik 2023
Słodycze są gwarancją przyjemności, stworzone do codziennej celebracji, a także jako świąteczny upominek. Stanowią niezbędną ofertę świąteczną w każdej placówce handlowej.
To, że w tym roku za święta zapłacimy niemało – to już pewne. Surowce, energia, opakowania, logistyka – to tylko jedne z wielu elementów składających się na wzrosty cen. Jednak przedstawiciele branży spożywczej nie spodziewają się gwałtownego załamania popytu w okresie świątecznym. Polacy będą szukać oszczędności, ale na pewno nie w kategoriach słodyczowych, ponieważ konsumenci nie chcą rezygnować ze słodkich przyjemności – tym bardziej w święta, które są momentem pewnej odskoczni od rzeczywistości. Pocieszeniem staje się fakt, że ciężko wyobrazić sobie święta bez słodkości, które nie tylko umilają czas przy stole ale także są formą miłego podarunku czy elementem do dzielenia się w rodzinnym gronie.

Na słodyczach nie oszczędzamy

Polscy konsumenci należą do jednych z najbardziej świadomych smart shopperów w Europie, a „polowanie na okazje” stało się niemal naszym „sportem narodowym”. „Należałoby więc powiedzieć, że cenimy wysoką jakość za rozsądną cenę. W okresie bożonarodzeniowym często jednak ulegamy emocjom i nieco łatwiej wydajemy pieniądze na droższe produkty (w tym słodycze), ze względu na wyjątkowy charakter tych świąt w naszej kulturze. Pokazują to dane rynkowe, potwierdzające wzrost sprzedaży produktów premium w tym sezonie” – podkreśla Joanna Kąkol, Rzecznik Prasowy Colian.

Punkt kulminacyjny

To właśnie w grudniu Polacy najczęściej wkładają słodkie produkty do koszyka zakupowego. Obecny rok jest trudny i zdaniem przedstawiciela branży sytuacja nie poprawi się do końca roku. „Nie da się ukryć, że również w tym roku będzie drogo, bo choć branżę słodyczy kryzys dotknął stosunkowo łagodnie, to kluczowym czynnikiem podnoszącym koszty, jest cena kakao, która jest najwyższa od ponad 40 lat” – komentuje przedstawiciel firmy Millano. Niemniej słodycze są produktem, po który konsumenci sięgają nawet mimo wyższych cen. Są one naturalnym źródłem przyjemności, łatwo poprawiają nastrój, a w okresie przedświątecznym stanowią doskonały prezent, zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych. Czekolada i produkty ją zawierające są źródłem flawonoidów, naturalnych roślinnych przeciwutleniaczy z rodziny polifenoli. Uważa się, że mają one działanie antynowotworowe, usprawniają też pracę naczyń krwionośnych, opóźniają zmiany miażdżycowe, zapobiegając chorobom niedokrwiennym serca.

Tegoroczna oferta w kategorii słodyczy bożonarodzeniowych jest niezwykle bogata. W sklepach są dostępne cukierki, mieszanki nadziewane, biszkopty świąteczne, pierniki w różnych smakach, ciasteczka, bomboniery, kalendarze adwentowe. Konsumenci chętnie sięgają po słodycze z dołączonymi gadżetami. Producenci prześcigają się w pomysłach, by przyciągnąć kupujących. „I tak jak czapka Mikołaja, czy opaska z rogami renifera to w zasadzie absolutna podstawa, tak w tym roku w sklepach konsumenci staną przed wyborem pluszowych nauszników; metalowych pudełek w kształcie zimowego domku, który będzie można wykorzystać jako lampion, czy skarbonka; metalowych puszek w kształcie misia, czy z motywem bałwanka, renifera lub świętego Mikołaja. Na decyzje zakupowe wpłynie także przemiana społeczna, która jest obserwowana w Polsce. Klasyczne spotkania w gronie rodziny przy wigilijnym stole, zastępowane są wyjazdami lub luźnymi spotkaniami z przyjaciółmi. Przy ówczesnym pędzie życia coraz rzadziej jest czas na pracochłonne pieczenie ciast, dlatego konsumenci tym chętniej będą sięgać po gotowe rozwiązania. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom producenci przygotowali szeroką ofertę pierniczków, świąteczne opakowania pudełek pralin czy tabliczek czekolad” – komentuje Marek Przeździak, Prezes Zarządu POLBISCO.

Świąteczna moc słodyczy

Jak wynika z ubiegłorocznych danych globalnej agencji badawczej Mintel i firmy Wedel: „Gwiazdka” ma moc zaklinania ekonomicznej rzeczywistości.

Wnioski z analizy Mintel wskazują, że czekolady, ciastka i inne słodycze stanowią około 50% wszystkich sezonowych, świątecznych nowości produktowych – czytamy w komunikacie Wedla. W okresie okołoświątecznym główne kryterium decyzji zakupowych stanowić będzie przyjemność i celebracja, przeważające nad kosztami. Po wielu miesiącach wyrzeczeń i oszczędzania, teraz nadszedł czas, w którym konsumenci chcą cieszyć się świąteczną atmosferą. Jedzenie i picie mają im zapewnić chwile przyjemności, a koszty tej wyjątkowej celebracji zejdą na dalszy plan. Wynika to również z raportu Mintela – w okresie świątecznym, wśród słodkich nowości produkty markowe znacznie przeważają nad markami własnymi, w kategorii czekolad stanowiąc aż 83%.

Kolejny ważny aspekt to fakt, że zwyczajowo widujemy się „przy stole”. Oznacza to, że produkty żywnościowe, w tym słodycze, stanowią centrum spotkań i towarzyskiego wymiaru świąt. Jest to dodatkowy argument, wspierający i uzasadniający rosnącą wówczas sprzedaż słodkości.

Jak wskazuje opracowanie firmy Mintel, słodycze to – w okresie bożonarodzeniowym czy nawet szerzej, zimą – wiodąca kategoria innowacji spożywczych1. To odpowiedź na konsumencką gotowość do nabywania przyjemności w tym wyjątkowym czasie.

Opakowanie okazjonalne – ten estetyczny aspekt ma szczególne znaczenie w zakresie mikołajkowych poszukiwań, ponieważ, jak wynika z raportu firmy Mintel – ponad 1/3 badanych deklaruje, że na świąteczny prezent kupuje produkty spożywcze i napoje2.

Świąteczne sezony od 2020 roku, w wymiarze konsumenckich deklaracji i decyzji zakupowych, były na całym świecie silnie determinowane przez COVID-19, następnie wojnę w Ukrainie czy inflację, które wywołują społeczny niepokój. Z perspektywy gotowości i preferencji konsumentów do zakupów obie sytuacje mają wiele wspólnego. Widoczny stał się trend, zgodnie z którym konsumenci reagują na podwyżki cen, uważniej monitorując swoje wydatki. Nawyki wypracowane w tym zakresie podczas pandemii odżywają aktualnie wraz ze wzrostem inflacji i będącym jej pochodną wzrostem cen produktów w koszyku zakupowym. Widoczne są między innymi poprzez ograniczanie produktów premium, przechodzenie do marek własnych lub marek ekonomicznych. Jednak, jak wynika z deklaracji badanych w raporcie Mintel, w święta konsumenci nie zamierzają rezygnować ze znanych kultowych firm i marek (istotnie doceniając również ich sezonową ofertę)3, które nadadzą ich świętowaniu wyjątkowego charakteru.

Choć zarówno ubiegłoroczne, jak i tegoroczne Boże Narodzenie poprzedza szereg wyjątkowo trudnych wyzwań społeczno-ekonomicznych, jak co roku chcemy, by był to czas wyjątkowy i zapewniający wytchnienie od dnia codziennego. Potrzeba ta determinuje poszukiwanie przyjemności, a jej prostym i stosunkowo łatwo dostępnym symbolem są słodycze.

Świąteczne wzrosty

Według CMR w sklepach małoformatowych do 300 mkw. kategoria słodyczy paczkowanych odnotowuje wzrost wartości sprzedaży o 16% w okresie październik 2021 r. – wrzesień 2022 r. w porównaniu do analogicznego okresu rok wcześniej. Poza wzrostem wartości sprzedaży, obserwowany jest również wzrost liczby sprzedanych opakowań o około 9%.

W okresie świąt szczególnie rośnie wartość sprzedaży pralin, czekolad, pierników oraz figurek czekoladowych. Konsument sięgający po czekoladę w grudniu może przebierać średnio w 30 wariantach. Czekolady w tabliczkach okazują się nie tylko idealnym podarunkiem dla bliskich, ale również doskonałym składnikiem świątecznych wypieków.

Na szczególną uwagę w tym okresie zasługują pierniki, których liczba sprzedanych opakowań jest nawet ponad 2,5-krotnie większa niż w sezonie wiosenno-letnim. Jednak ta kategoria nie jest dostępna w każdym sklepie małoformatowym do 300 mkw., a jedynie w 3/4 sklepów. W grudniu, sklepy te oferują około 5 wariantów do wyboru, średnio w cenie 4,10 zł za opakowanie.

„Praliny osiągają w grudniu szczytową sprzedaż w liczbie opakowań, przewyższając tę uzyskiwaną w miesiącach, kiedy przypadają Walentynki czy Dzień Matki. Jak podaje CMR, oferta pralin jest zdecydowanie bogatsza w porównaniu do pierników, w grudniu spotkamy średnio 18 różnych wariantów w sklepach małego formatu, z czego 7 dotyczy podkategorii bombonierek” – komentuje analityk danych CMR.

W kontekście zbliżających się świąt warto wspomnieć także o figurkach czekoladowych, które cieszą szczególnie najmłodszych. Zyskują one na popularności dwa razy w roku, w okresie Bożego Narodzenia pod postacią Mikołaja, bałwanka czy misia. Jak podkreśla Ilona Mazurek – podobnie jak w przypadku pierników, kategorię figurek czekoladowych spotykamy w grudniu w 3/4 sklepów małoformatowych do 300 mkw., mając średnio wybór spośród 5 różnych dostępnych produktów.

W okresie świątecznym (październik-grudzień) sprzedaje się blisko 30% całego rocznego wolumenu słodyczy. Jak podkreśla Joanna Kąkol – w przypadku kategorii pralin, w tym tych prezentowych, to często znacznie ponad 1/3, a nawet połowa całej rocznej sprzedaży (dane NielsenIQ). Sprzedaż słodyczy w czwartym kwartale roku, w porównaniu z sezonem letnim (czerwiec-sierpień), rośnie prawie o 25%.

Rynek rośnie4

W 2023 roku sytuacja polskiej gospodarki jest bardziej stabilna, jednak producenci słodyczy wciąż muszą być elastyczni i szybko reagować na zmieniające się warunki funkcjonowania, związane na przykład z cenami surowców czy rosnącymi kosztami. Mimo krótkoterminowych wyzwań, w dłuższej perspektywie przewiduje się wzrost wartościowy całego rynku czekoladowego oraz większe spożycie słodyczy czekoladowych przez polskich konsumentów (o 8,5% do 2028 roku). Według analiz firmy Euromonitor, w najbliższych latach światowy rynek słodyczy czekoladowych będzie rósł. W zeszłym roku jego wartość została określona na 113,6 mld USD. Tylko między 2022 a 2023 rokiem szacowany jest wzrost o 10 mld USD, który będzie spowodowany (niestety) głównie inflacją. Co warto podkreślić, na przestrzeni lat 2022-2028 wartość globalnego rynku słodyczy urośnie o 51%, do ponad 170 mld USD5.

Równie optymistycznie wyglądają długoterminowe prognozy spożycia wyrobów czekoladowych w naszym kraju. W ostatnich latach przeciętny Polak zjadał 5,8-5,9 kg słodyczy rocznie, co plasuje nas mniej więcej w środku światowej stawki. Nadal konsumujemy wyraźnie mniej niż np. Niemcy, którzy w 2022 roku zjadali 8,4 kg słodyczy, jednak sporo więcej niż Włosi (2,3 kg) czy Hiszpanie (2,7 kg). W ciągu najbliższych 5 lat apetyty na słodkości polskich konsumentów mają urosnąć, w 2028 roku oczekiwane jest spożycie w wysokości 6,4 kg na osobę. Wszystko wskazuje na to, że wyroby czekoladowe nadal pozostaną istotnym elementem naszego koszyka zakupowego.

Mimo krótkoterminowych wyzwań, w dłuższej perspektywie przewidywany jest wzrost wartościowy rynku czekoladowego oraz większe spożycie słodyczy czekoladowych przez polskich konsumentów (o 8,5% do 2028 roku)6. „Odpowiadamy na te potrzeby zróżnicowaną ofertą produktową, wspieraną wielokanałową, coraz odważniejszą komunikacją, kierowaną do wszystkich grup wiekowych. Czekolada w tabliczkach nadal pozostaje najbardziej uniwersalnym produktem, wybieranym niezależnie od metryki, jednak nawet w tak tradycyjnej kategorii konsumenci chcą być ciągle zaskakiwani – smakiem, wyjątkowymi połączeniami, formatami. W badaniach Mintel większość z nich deklaruje, że nowy smak jest tym, co najbardziej przekonuje do próbowania nowości” – komentuje Aleksandra Kusz vel Sobczuk, kierowniczka Komunikacji Korporacyjnej w LOTTE Wedel.

Konsumenci doceniają wysoką jakość, niezmiennie rozumianą jako dobry smak i składniki. Jak podkreśla Aleksandra Kusz vel Sobczuk – w badaniach Mintel większość osób deklaruje, że podejmują decyzje zakupowe, kierując się właśnie tymi kryteriami (68% do 82% stawia na smak, zależnie od grupy wiekowej) i, czemu nie trudno się dziwić w obecnych czasach, ceną produktu (72% do 82% zależnie od wieku).

Półka idealna

Dane ABR Sesta pokazują, że w sezonie bożonarodzeniowym ważniejsze od standardowej półki stają się dodatkowe ekspozycje i strefy świąteczne. Według Rzecznika Prasowego Colian – prezentacja oferty w specjalnych okazjonalnych strefach sklepu generuje zdecydowaną większość sprzedaży w okresie bożonarodzeniowym. W przypadku standardowej półki, w tym okresie warto zwrócić większą uwagę na produkty pralinowe, tabliczki czekoladowe i różnego rodzaju figurki czy Mikołaje, które rotują najlepiej.

„Na dodatkowych ekspozycjach nie powinno zabraknąć także słodyczy impulsowych, które mocno zyskują w sezonie świątecznym na kumulacji trafficu/ruchu w sklepach” – dodaje Joanna Kąkol.

Słodka atmosfera świąt wynika nie tylko z ich rodzinnego klimatu, ale także z obfitości domowych wypieków czy czekoladowych podarunków. Nie bez znaczenia jest fakt – że Polacy nie zamierzają szukać oszczędności w słodkich kategoriach.

Monika Górka
Zastępca Redaktora Naczelnego





1 źródło: The Future of Christmas Food and Drink: 2022.
2 źródło: Tamże.
3 źródło: Tamże.
4 źródło: Trzecia edycja raportu „Światowy i polski rynek czekolady” E.WEDEL
5 źródło: Euromonitor International, a market research provider
6 źródło: Mintel, Chocolate confectionery, N= 902 polskich użytkowników Internetu w wieku 16+, 12.2022.




tagi: rynek spożywczy , sprzedaż , handel , konsument , FMCG , hurt , detal , produkty spożywcze , nowości , przemysł spożywczy , sieci handlowe , sklepy spożywcze ,